Thiên Sơn tuyết liên là một trong những dược liệu quý của Trung Quốc. Hoa sen này không mọc trong nước mà thường mọc ở vách núi cheo leo. Sở dĩ, loại hoa sen này được nhiều người săn tìm vì có nhiều công dụng chữa bệnh tuyệt vời.
Giá thành của Thiên Sơn tuyết liên không hề rẻ, một bông có thể giao động từ 5 – 7 triệu đồng. Ước tính một ký hoa sen lên tới hàng trăm triệu đồng. Nguyên nhân khiến giá thành hoa sen tuyết đắt đỏ là vì khó tìm và cây sinh trưởng trong điều kiện khắc nghiệt.
Thiên Sơn tuyết liên sinh trưởng trong thời tiết lạnh
Thiên Sơn tuyết liên (hoa sen tuyết của Thiên Sơn) là loài hoa trước đây xuất hiện trong các bộ phim kiếm hiệp, tiên hiệp của Trung Quốc. Với công dụng cải lão hoàn đồng, tăng công lực, chữa vết thương,… Những tưởng chỉ là sản phẩm của trí tưởng tượng con người. Nhưng loài hoa này thực sự tồn tại trong giới tự nhiên.
Từ thời nhà Thanh, một học giả Trung Hoa đã xác nhận phát hiện ra loài hoa này. Năm 2018, loài hoa này mới được ghi nhận ở đỉnh Thiên Sơn. Đến năm 2020, loài hoa tiên hiệp này được ghi nhận có ở Dzungarian Gobi, núi Baitag Bogd, Mông Cổ. Cách điểm phát hiện đầu tiên 250km.
Trước đó, người Tân Cương đã truyền nhau nhiều đời về kết tinh của Thiên Sơn tuyết liên. Dù chưa xác nhận khoa học loài hoa này có sinh trưởng tại đây. Như tên gọi, Thiên Sơn tuyết liên là một loài hoa “ma thuật” của tạo hoá. Chúng có thể nảy mầm, sinh trưởng, ra hoa trong thời tiết lạnh lẽo giữa khe núi cao hàng nghìn mét so với mực nước biển.
Hoa sen tuyết chỉ mọc ở những khe núi đá
Loài hoa này được mệnh danh là bách thảo chi vương (vua của trăm loài dược bảo). Thuộc dòng rất hiếm, chỉ sinh trưởng ở độ cao trên 2.500m so với mực nước biển. Giới hạn ghi nhận vào năm 2018 là 4.000m.
Thiên Sơn tuyết liên chỉ mọc ở những khe núi đá. Từ mảnh đất cằn cỗi, ít ỏi, địa hình hiểm trở, cheo leo. Mọc ra một đóa hoa trắng yêu kiều, bung xòe như bông sen giữa tuyết trắng. Người đời ví rằng, sở dĩ Thiên Sơn tuyết liên có hình dáng như vậy là nhờ kết tinh từ gió, mây và tuyết.
Đặc điểm độc đáo của Thiên Sơn tuyết liên hiếm loài nào có được là khoảng thời gian từ khi nảy mầm tới lúc nở hoa mất tới 5 – 7 năm. Tuy nhiên toàn bộ quá trình sinh trưởng thực tế của nó chỉ trong khoảng 8 tháng. Hạt tuyết liên nảy mầm ở 0 độ C, tăng trưởng trong vùng 3 – 5 độ C và chịu được hạn mức lạnh -21 độ C. Ngoài ra, chỉ 5% số hạt Thiên Sơn tuyết liên nảy mầm thành công.
Công dụng trị bệnh của Thiên Sơn tuyết liên
Riêng quá trình phát triển của Thiên Sơn tuyết liên cũng đã có thể coi là một điều kỳ diệu của “mẹ thiên nhiên”. Nhờ quá trình này mà loài hoa sở hữu nhiều dược tính cao cường. Giới y học mệnh danh tuyết liên là tiên dược. Theo đó, một số công dụng nổi bật có thể kể đến như: giải độc, hỗ trợ điều trị bệnh phổi, đau nhức cơ thể, các bệnh phong thấp – thận hư, bồi bổ sinh lực nam giới, thống kinh nữ giới,…
Loài hoa này có tính nhiệt cao, tương truyền sau khi ăn vào. Người ta có thể cởi trần đi trong tuyết mà không cảm lạnh. Tại Việt Nam, Thiên Sơn tuyết liên cũng là thực phẩm quý hiếm được giới nhà giàu săn lùng để bồi bổ sức khỏe hoặc đem biếu tặng. Giá thị trường khoảng 5 triệu/bông, hoặc 80 – 100 triệu/kg.
Tuy nhiên điều đáng buồn là tuyết liên đang trong tình trạng cực kỳ nguy cấp (theo IUCN từ năm 2020). Đứng trước nguy cơ tuyệt chủng do bị khai thác quá mức làm thuốc cổ truyền.
Đặc điểm phân bố của hoa sen tuyết
Hoa sen tuyết sinh trưởng ở vùng núi cao Trung Á. Tuyết liên đã và đang được sử dụng rộng rãi trong y học cổ truyền ở những đất nước như Uyghur, Mông Cổ, Kazakhstan và Trung Quốc.
Sở dĩ nó có tên gọi là tuyết liên (sen tuyết) bởi đây là loại dược liệu vươn mình. Phát triển ngay trong thời tiết lạnh buốt giá trên những tảng núi cao vời vợi. Khi bung nở, hoa tuyết liên trông hệt như một đóa sen. Người dân địa phương tại Tân Cương vẫn truyền tai nhau nhiều đời nay. Rằng hình dáng yêu kiều của tuyết liên chính là thành quả kết tinh từ gió, mây và tuyết.
Theo nhiều ghi nhận từ y học cổ truyền Trung Quốc. Vẻ đẹp của hoa tuyết liên được đánh giá là “giản đơn nhưng lại rất đặc biệt”. Cây có hình dáng khá giống cây súp lơ trắng và có lớp lá ngoài cùng màu xanh đậm. Lá xoăn nhẹ, trông như lưỡi mác, ôm trọn lấy toàn bộ đóa hoa ở bên trong.
Dưới ánh nắng mặt trời ở vùng núi tuyết. Những cánh hoa tuyết liên ánh lên màu vàng trắng rực rỡ. Từng lớp từng lớp xếp chồng lên nhau và cùng ôm trọn nhụy hoa có màu tím đỏ nổi bật. Tùy theo điều kiện ánh sáng và nhiệt độ mà cánh hoa sẽ “khép – mở” linh hoạt để thích nghi với thời tiết tự nhiên.